Trên thực tế, việc thiết kế bảng câu hỏi khảo sát đóng vai trò quan trọng trong các nghiên cứu định lượng. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã gặp phải sai lầm trong quá trình xây dựng bảng câu hỏi, dẫn đến việc dữ liệu được thu thập chưa chính xác. Trong bài viết này, Marketing Du Ký sẽ giới thiệu đến các bạn một số Top 5 sai lầm phổ biến khi đặt câu hỏi khảo sát nghiên cứu khoa học.
1. Câu hỏi đa mục tiêu
Trên thực tế, việc đưa vào bảng khảo sát các câu hỏi đa mục tiêu (double-barreled question) sẽ khiến cho đáp viên phân vân rằng không biết nên trả lời theo phương án nào. Từ đó, rất có thể họ sẽ đưa ra câu trả lời không chính xác.
Do đó, bạn nên tách câu hỏi thành hai hoặc nhiều câu hỏi riêng biệt để giúp người trả lời dễ hiểu hơn.
Câu gốc: Bạn nghĩ gì về chất lượng sản phẩm, dịch vụ khách hàng và chính sách bảo hành của công ty chúng tôi?
Sửa lại: Bạn nghĩ gì về chất lượng sản phẩm của công ty chúng tôi?
2. Câu hỏi mơ hồ, khó hiểu
Một trong những sai lầm phổ biến nhất là đặt các câu hỏi thiếu đi sự rõ ràng. Điều này có thể khiến cho các đáp viên chưa hiểu đúng ý nghĩa của câu hỏi, dẫn đến việc dữ liệu thu được không chính xác.
Để khắc phục, bạn hãy tập trung vào các câu hỏi mang tính đo lường cụ thể, rõ ràng và dễ hiểu. Nếu cần thiết, hãy cung cấp thêm định nghĩa hoặc ví dụ minh họa nhé.
Câu gốc: Bạn có thường xuyên sử dụng sản phẩm này không? (Có/Không)
Sửa lại: Bạn thường sử dụng sản phẩm này bao nhiêu lần mỗi tháng? (0 lần, 1-3 lần, 4-7 lần, từ 8 lần trở lên)
3. Câu hỏi có định hướng
Việc đặt câu hỏi mang tính định hướng sẽ khiến cho đáp viên dễ bị dẫn dắt bởi quan điểm của người thiết kế khảo sát thay vì trả lời theo suy nghĩ thực sự của họ.
Chính vì thế, hãy đặt câu hỏi mang tính trung lập để tránh tạo áp lực hoặc gợi ý câu trả lời cho đáp viên bạn nhé.
Câu gốc: Bạn có nhận thấy rằng sản phẩm của chúng tôi tốt hơn nhiều so với đối thủ không?
Sửa lại: Bạn đánh giá chất lượng sản phẩm của chúng tôi như thế nào so với đối thủ? (kém hơn, ngang bằng, tốt hơn)
Trên thực tế, việc đưa ra số lượng phương án không hợp lý có thể khiến câu hỏi khảo sát bị thiếu đi tính logic về mặt thông tin. Bới lẽ, nếu danh sách lựa chọn quá dài, người trả lời có thể cảm thấy quá tải. Ngược lại, nếu không đủ lựa chọn, họ có thể không tìm thấy phương án phù hợp.
Vì vậy, bạn hãy cung cấp một danh sách phương án lựa chọn với số lượng hợp lý, bao gồm các phương án phù hợp nhất và thêm tùy chọn "Khác" nếu cần.
Câu gốc: Bạn thường xuyên mua sắm ở đâu? (Siêu thị, chợ, cửa hàng tiện lợi)
Sửa lại: Bạn thường xuyên mua sắm ở đâu?" (Siêu thị, chợ, cửa hàng tiện lợi, mua sắm trực tuyến, khác [vui lòng ghi rõ])
5. Câu hỏi không phù hợp với đáp viên
Việc đưa ra các câu hỏi khảo sát không phù hợp với đáp viên sẽ khiến cho câu hỏi vi phạm tính logic về mặt thông tin. Từ đó, người trả lời sẽ đưa ra những phương án lựa chọn không chính xác.
Chính vì vậy, bạn cần phải tìm hiểu thật kỹ xem người sẽ trả lời bảng khảo sát là ai, đặc điểm và hành vi của họ như thế nào để đưa ra các câu hỏi khảo sát phù hợp.
Câu gốc: Thu nhập hàng tháng của bạn là bao nhiêu? (đối với học sinh THPT)
Sửa lại: Bạn thường nhận được bao nhiêu mức phụ cấp từ gia đình mỗi tháng?
Trên thực tế, việc đặt câu hỏi khảo sát hợp lý sẽ giúp thu thập dữ liệu một cách chính xác và có độ tin cậy cao hơn. Hy vọng rằng bạn đã có thể biết cách tránh những sai lầm phổ biến khi đặt câu hỏi khảo sát nghiên cứu khoa học thông qua bài viết này của Marketing Du Ký.
